دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

شرح احوال و زندگانی ابو نصر نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابو نصر نیریزی(حسین بن علی بن جعفر) »
       ابونصر حسین بن على بن جعفر نیریزى، از محدّثان فارس که قبل از سده ششم هجرى قمرى مى‏ زیسته است.      اطلاعات ما درباره وى منحصر است به گزارش کوتاه و مختصرى که در کتاب الانساب تألیف ابوسعد عبدالکریم بن محمد سمعانى (متوفى 562 ه . ق.) آمده و در معجم البلدانِ یاقوت حموى (متوفى 622 ه . ق.) و اللباب فى تهذیب الانساب، تألیف ابن اثیر (متوفى 630 ه . ق.) نیز عینا تکرار شده است. با...

شرح احوال ملاعبدالله نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » ملاعبدالله نیریزی(فرزند ملاعلی عسکر) »
ملأ عبدالله نی‌ریزی، فرزند ملاعلی عسکر، از نسخ نویسانِ توانا و گمنام است که در سده سیزده و اوایل سده چهارده هجری قمری در نی‌ریزی می‌زیست. او در نی‌ریز ولادت یافت و همان‌جا نیز به آموختن و فراگرفتن اصول و فنون خوشنویسی پرداخت. تاریخ ولادت او دقیقاً دانسته نیست، امّا برخی تولد او را در سالِ ۱۲۲۶ ه. ق. گفته‌اند. ملأ عبدالله در محله سادات سکونت داشت و سرانجام نیز در همان‌جا در سال ۱۳۱۲ ه. ق. وفات یافت. از او چند قطعه...

در تعریف عشق(اثر شعله نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » شعله نیریزی » آثار شعله نیریزی »
 نبودى عشق اگر عالم نبودى                       دد و دام و بنى‏ آدم نبودى نبودى عشق بلبل گر عنان پیچ                   نبود از خوبى گل داستان هیچ نبود ار سوزش پروانه در شمع                    کجا بودى نشان از خوبى جمع نگشتى شهره گر مجنون در ایام                 کس از لیلى نبردى در جهان نام ز وامق گر نبودى شور و غوغا                     شدى در دلبرى کى شهره عذرا ز کوه بیستون فرهاد مسکین                        نهاده تا قیامت نام شیرین همه سرمایه ایجاد عشق است                  جهان را غایت بنیاد...

شرح احوال محمد حسن نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » محمد حسن نیریزی »
محمدحسن نیریزی، از خوشنویسان قلم نسخ در سده سیزدهم هجری قمری است. در کتاب احوال و آثار خوشنویسان، نامِ او «محمدحسین» آمده  و در فهرست کتابخانه مجلس شورای ملّی به‌اشتباه با عنوانِ «محمدحسن نیّری» از او یادشده است. کتابت نسخه‌ای از زاد المعاد علامه مجلسی از او برجا مانده است. زادالمعاد: تألیفِ محمدباقر مجلسی (متوفی ۱۱۱۰ یا ۱۱۱۱ ه. ق.)، قطع وزیری (۱۴ × ۲۱ سانتی‌متر)، هر صفحه ۱۶ سطر، به خط نسخ و تاریخ ۱۲۴۴ ه. ق. دارای سرلوح شنگرف...

برخی از آرا و نظرات ابوالعباس نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
آقای پرویز شهریاری در مقاله «ریاضیات شرق میانه و نزدیک در قرون‌وسطی» در مجله سخن علمی، نشریه علمی و فنی و در مقاله «نقش دانشمندان ایرانی در پیشرفت ریاضی» در گوشه‌ای از سیمای تاریخ تحول علوم در ایران، به اثبات معمولی قضیه فیثاغورث توسط ابوالعباس اشاره‌کرده که در اینجا عیناً نقل می‌کنیم: «در قضیه فیثاغورث باید ثابت کرد مربعی که روی وتر مثلث قائم‌الزاویه ساخته می‌شود برابر است با مجموع مربعاتی که روی اضلاع مجاور به زاویه قائمه...

شرح احوال و زندگانی ابوالفضل نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالفضل نیریزی(فرزند مظفرالدین ابوالخیر) »
     ابوالفضل فرزند مظفرالدین ابوالخیر نیریزى، عالم، فقیه، متکلم و مدّرسِ فارس که درسده 6 و 7 ه . ق. مى ‏زیسته است.      آگاهى ما درباره زندگانى و آثار او مبتنى است بر گزارش کوتاه و اندکى که مؤلّف شدالازار فى حطّ الاوزار عن زوّار المزار، به دست داده و دیگران یعنى مؤلف تذکره هزار مزار و مؤلّف فارسنامه ناصرى نیز آن را تکرار کرده‏ اند.      ابوالفضل، جهت کسبِ علم و دانش به نقاط مختلف، از جمله حجاز...

رساله فی سمت القبله(اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
   ابن‏ ندیم از این اثر با عنوان «کتاب سمت القبله» یاد کرده است . از این رساله نسخه خطى به شماره 17 / 2457 در کتابخانه ملى پاریس موجود است . کارل شوى این رساله را به همراه ترجمه و شرح آن به چاپ رسانده است .     این اثر، جدولى را که طول و عرض جغرافیایى و انحراف قبله بیش از صد منطقه از سرزمین اسلامى را بیان داشته، دربر دارد. این جدول بعدها به وسیله ابن...

زیج کبیر و زیج صغیر (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 از این دو اثر نسخه‏ اى در دست نیست. نخستین کسى که از این دو رساله نام برده، ابن‏ ندیم است . ابوریحان بیرونى نیز در القانون المسعودى و افرادالمقال  از این رساله ‏ها استفاده کرده و در موارد متعدد آنها را مورد استناد قرار داده است.      در کتاب طبقات الامم از زیج کبیر سخن به میان آمده است .     در اینجا بخش هایى از القانون المسعودى را که به زیج ابوالعباس نیریزى استناد کرده، نقل مى‏کنیم:      «مسئله:...

شرح احوال محمد امین نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » محمد امین نیریزی(فرزند عبدالسمیع) »
      محمّدامین فرزند عبدالسمیع، از نسخ نویسانِ توانا که در سده چهارده هجرى قمرى مى‌‌‌‌زیسته است. به قلمِ او صحیفه سجادیه اى باقى مانده که به معرفى آن مى‌‌‌‌پردازیم.      صحیفه سجّادیه: رقعى (5 / 11 × 5 / 18 سانتى‌‌‌‌متر)، 342 صفحه و هر صفحه 10 سطر، به خط نسخ و تاریخ کتابت 1348 ه . ق.، صفحه اوّل داراى کتیبه و حواشى ؛ صفحات دیگر داراى جدول و نقاشى حاشیه و بین سطور به چند قلم طلایى...

شرح احوال میرزا محمد نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا محمد نیریزی »
میرزا محمد نیریزی، از خوشنویسانِ گمنامِ قلم نسخ که در سده سیزده و اوایل سده چهارده هجری قمری می‌زیسته است. تنها اطلاعی که درباره وی داریم، مجموعه‌ای است که به قلم وی کتابت شده است. این مجموعه شاملِ مناسک العاشقین و مشارب العارفین و مرآه العارفین از راز شیرازی است. قطع خشتی (۱۵ × ۲۱ سانتی‌متر)، ۲۷۵ صفحه و هر صفحه ۱۷ سطر، به قلم نسخ و تاریخ ۱۳۱۰ ه. ق. عناوین شنگرف، جلد تیماجی عنابی‌رنگ. این مجموعه به...